Vergi Yargısı ve Türkiye Vergi Yargısı Sistemi

VERGİ YARGISI VE TÜRK VERGİ YARGISI SİSTEMİ BİRİNCİ KISIM VERGİ YARGISI GİRİŞ I BİRİNCİ BÖLÜM VERGİ YARGISININ GENEL ESASLARI 1 - VERGİ YARGISININ MAHİYETİ VE FONKSİYONLARI 5 A - Vergi Yargısı Kavramı 5 B - Vergi Yargısının Mahiyeti ve Önemi 6 C - Vergi Yargısının Fonksiyonları 7 1 - Vergi Yargısının Aslî Fonksiyonlan 7 2 - Vergi Yargısının Talî Fonksiyonları 8 a-Tanzim Fonksiyonu 8 b - Hukuki Güvenlik Sağlama Fonksiyonu 9 II - UMUMİ YARGI SİSTEMİ İÇİNDE VERGİ YARGISININ YERİ VE BAĞIMSIZLIĞI KONUSU 9 A - Umumi Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri 9 B - Vergi Yargısının Bağımsızlığı Konusu 12 1 - Müstakil (Bağımsız) Vergi Yargısı Görüşü 13 2 - Adlî Yargıya Bağlı Vergi Yargısı Görüşü 15 3 - İdarî Yargıya Bağlı Vergi Yargısı Görüşü 17 İKİNCİ BÖLÜM ZAMANIMIZDA MUHTELİE MEMLEKETLERDE VERGİ YARGISI SİSTEMLERİ I-İNGİLTERE'DE VERGİ YARGISI 20 A - ingiliz Vergi Yargısının Mahiyeti 20 1 - Genel Olarak 20 2 - Genel Komiserler (General Commissioners) 22 3 - Arazi Vergisi Komiserliği (Land Tax Commissioners) 23 4-Özel Komiserler (Special Commissioners) 23 5 - Hakem Kurulları (Board of Referees) 24 6 - Hakemler (Arbitrators) 25 7 — Yüksek Mahkemeler (High Courts) 25 it - FRANSA'DA VERGİ YARGISI 26 A - Fransız Vergi Yargısının Mahiyeti 26 B - Vasıtasız Vergiler ile Muamele Vergisinden Doğan İhtilafların Halledilmesi 27 I - İdare Mahkemeleri (Les Tribunaux Administratives) 28 2 - Danıştay 29 C - Vasıtalı Vergiler ile Harçlar ve Gümrük Vergisinden Doğan İhtilafların Çözümü 30 III - BATI ALMANYA'DA VERGİ YARGISI 31 A - Batı Alman Vergi Yargısının Mahiyeti 31 1 - Genei Olarak 31 2 - Vergi Mahkemeleri (Mali Mahkemeler) 33 3 - Federal Maliye Divanı 34 İKİNCİ KİSİM TÜRKİYE'DE VERGİ YARGISİ BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE'DE VERGİ YARGİSİNİN TARİHİ GELİŞİMİ I - OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA 37 il - CUMHURİYET DEVRİNDE 38 A - Vergi İhtilaflarının Doğuşu 40 1 - Vergi Dairesinin Davacı Olması 40 2 - Vergi Mükelleflerinin Davacı Olması 41 B - Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Tabi Olan Vergilerle İlgili İhtilâfların Çözümü 41 1 - Vergi İtiraz Komisyonları 42 a-Vergi İtiraz Komisyonlarının Kuruluşu 42 aa-Muvazzaf Vergi İtiraz Komisyonları 42 bb - Gayri Muvazzaf Vergi İtiraz Komisyonları 42 b - İtiraz Komisyonlarına Müracaat 43 aa - İtirazların Yapılması 43 2 - Vergiler Temyiz Komisyonu 44 3 - Danıştay 45 a - Danıştayın Kuruluşu 45 b - Danıştaya Müracaat 45 c - Danıştay Kararları . 46 d - Danıştay Kararları Kesinleşmeden Önce Başvurulabilecek Diğer Kanuni Yollan 46 C - Vergi Usul Kanununa Tabi Olmayan Vergilerle İlgili İhtilafların Çözümü .. 46 D - Adli Yargı Organlarına Müracaat 47 E - 1980 Öncesi Dönemin Genel Değerlendirilmesi 48 İKİNCİ BÖLÜM 1980 SONRASI DÖNEMDE TÜRK VERGİ YARGISI SİSTEMİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİĞİN nedenleri VE ESASLARI I - TÜRK VERGİ YARGISI SİSTEMİNDE 1980 SONRASI DÖNEMDE YAPILAN DEĞİŞİKLİĞİN NEDENLERİ 50 A - Vergi Yargısında Birlik Sağlanması 51 B - Vergi Yargısının Bağımsız Hale Getirilmesi 52 C - Vergi Yargısının İki Dereceli Olması 53 D-Vergi Yargısı İle İlgili Bazı Usul Hükümlerinin Değiştirilmesi 53 11 - 1980 SONRASI DÖNEMDE TÜRK VERGİ YARGISININ ESASLARI 55 A - Vergi Davasının Hukuki Niteliği 55 B - Vergi Uyuşmazlıklarının Mahiyeti ve Şekilleri 56 I - Vergi Uyuşmazlığı Nedir? 57 2 - Vergi Ihtilâflannın Şekilleri 57 C — Vergi Uyuşmazlıklarının Özellikleri ve Doğuş Zamanı 58 1 - Vergilendirme İşleminin Yetki Yönünden Hukuka Aykınlığı 59 2 - Vergilendirme İşleminin Şekil Yönünden Hukuka Aykırılığı 60 3 - Vergilendirme İşleminin Sebep Yönünden Hukuka Aykınlığı 60 4 - Vergilendirme İşleminin Konu Yönünden Hukuka Aykınlığı 61 5 - Vergilendirme İşleminin Amaç Yönünden Hukuka Aykınlığı 61 D - Vergi Uyuşmazlığında Taraflar 62 1 - Vergi Dairesinin Davacı Olması Halleri 63 2 - Vergi Mükellefinin Davacı Olması Halleri 64 a - Vergi Mükellefinin Kendiliğinden Vergi Uyuşmazlığı İhdas Etmesi 64 b - Vergi Mükellefinin Vergi Dairesinin Bir Tasarrufuna Karşı İtirazda Bulunması 65 E - Türk Vergi Hukukunda Vergi Yargısına Başvurmadan Önce Uyuşmazlıklann Çözümü Usulleri 65 1 - Vergi Hatalarında Düzeltme 66 a - Genel Açıklama 66 b - Vergi Hatalarının Mahiyeti 67 aa - Haksız Bir İşlemin Olması 67 bb - Haksız İşlem Sonucunda Fazla Veya Eksik Vergi İstenmesi Veya Alınması 67 cc - Haksız İşlemin Kanunda Sayılan Hata Türünden Olması 67 dd - Son Olarak Hatanın Hem Vergi Dairesi Hem de Mükellef Tarafından Yapılabileceği Kanun Hükmünden Anlaşılmaktadır 68 c - Vergi Hatalarının Türleri 69 aa - Hesap Hataları 69 aaa - Matrah Hataları 69 bbb - Vergi Miktannda Hatalar 70 ccc - Verginin Mükerrer Olması 70 bb - Vergilendirme Hatalan 70 aaa - Mükellefin Şahsında Hata 71 bbb - Mükellefiyette Hata 71 ccc - Mevzuda Hata 71 ddd - Vergilendirme Veya Muafiyet Döneminde Hata 72 d - Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması 72 e - Vergi Hatalarını Düzeltme Çeşitleri 73 aa - Re'sen Düzeltme 74 bb - Yükümlünün Talebi Üzerine Düzeltme 74 f - Vergi Hatalanni Düzeltme Usulleri 75 g - Düzeltme Talebinin Reddinin Sonuçları 76 aa - Düzeltme Talebinin Dava Açma Süresi İçinde Yapılması 76 bb - Düzeltme Talebinin Dava Açma Süresinden Sonra Yapılması 77 h - Düzeltme Kapsamı Dışında Kalan Haller 80 aa - Vergi Hatası Sayılmayan Hukuki Uyuşmazhklar 80 bb - Yargı Kararına Konu Olan Uyuşmazlıklar 81 I - Düzeltmede Zamanaşımı 81 2 - Pişmanlık ve İslah 82 a - Pişmanlık ve İslahın Mahiyeti ve Önemi 82 b - Pişmanlık ve İslah Kapsamına Giren Vergiler 83 c - Pişmanlık ve İslah Kapsamına Giren Vergi Suç ve Cezalan 84 A - 1.1.1999 öncesi için 85 aa - Vergi Ziyama Bağlı Suçlar 85 bB - Kaçakçılığa Teşebbüs Suçu 86 B - 1.1.1999 sonrası için vergi ziyaı suçu 86 aa-İştirak . ..87 bb - Genel Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Suçları 88 d - Pişmanlık ve İslah Müessesesinden Faydalanma Koşullan 88 aa - Yükümlünün İlgili Vergi Dairesine Pişmanlık Dilekçesini Vermeden Önce Bir İhbarın Yapılmamış Olması 88 bb - Yükümlü Tarafından Verilen Pişmanlık ve İslah Dilekçesinden Önce. Vergi Memurları ya da Takdir Komisyonlarının Mükellefin Hesaplarını İncelemeye Başlamamış Olması 89 cc - Hiç Verilmemiş Olan Vergi Beyannamesinin Haber Verme Dilekçesinin Verildiği Tarihten İtibaren 15 Gün İçinde Verilmesi 91 dd - Eksik Yada Yanlış Yapılan Vergi Beyanının Mükellefin Durumu Haber Verme Tarihinden Başlayarak 15 Gün İçinde Tamamlanması Veya Düzeltilmesi 91 . ee - Vergi Aslının ve Gecikme Zammının 15 gün içinde ödenmesi lazımdır 91 e - Pişmanlık ve İslah Konusunda Yetkili Organlar 92 f - Pişmanhk ve İslah Müracaatının Neticeleri 93 3 - Vergi Cezalarında İndirim 100 a - Cezalarda İndirimin Mahiyeti ve Önemi 100 b - Cezalarda İndirim Kapsamı � 101 e - Vergi Cezalannda İndirim Uygulanmasından Yararlanma Koşullan 102 aa - İndirimden Yararlanmak için Başvurma 103 bb - İtiraz Etmeme Şartı 103 cc - Verginin Aslının ve İndirimden Sonra Kalan Cezanın Kanuni Süre İçinde Ödenmesi Şartı 104 d - Cezalarda İndirime Yetkili Organlar ve İndirim Oranı 105 e-Cezalarda İndirimin Sonuçları 106 4 - Uzlaşma 108 a - Genel Açıklama 108 b - Çeşitli Ülkelerde Uzlaşma 110 aa - İngiltere'de Uzlaşma 110 bb — Fransa'da Uzlaşma 112 cc - Federal Almanya'da Uzlaşma 113 c-Türkiye'de Uzlaşma Müesessesinin Gelişimi 116 aa - Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 116 aaa-Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı 117 1. Devamlı Çalışma Yerlerinde Yapılan İncelemeler İçin Kurulacak Uzlaşma Komisyonları 119 2. Geçici Çalışma Yerlerinde (Turnelerde) Yapılan İncelemeler İçin Kurulacak Uzlaşma Komisyonları 120 bbb - Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi 121 ccc - Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları 125 ddd - Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Genel Değerlendirilmesi 126 bb - Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 127 aaa - Uzlaşmanın Konusu (Mevzuu) ve Kapsamı (Şümulu) . 127 bbb - Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonlan 133 ccc - Uzlaşma Komisyonları-nın Yetki Sınırı 136 ddd - Uzlaşma Talebi...... eee - Uzlaşma Talebinin İncelenmesi 140 fff - Uzlaşmanın Sonuçları 143 ggg - Uzlaşma ve Vergi Mahkemesinde Dava Açma . 143 hhh - Uzlaşma Konusu Yapılan Vergi ve Cezalarda Ödeme Zamanı ve İndirme 145 d - Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesinin Genel Değerlendirilmesi 146 aa - Mükellef ve Ceza Muhatabı Açısından Sağlanan Yararlar..... bb - Vergi İdaresi Açısından Sağlanan Yararlar 147 cc - Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesinde Ortaya Çıkan Sorunlar 148 aaa - Vergi Hatalarını Düzeltme 148 bbb - Pişmanlık ve İslah 149 ccc - Cezalarda İndirim 150 ddd - Uzlaşma 151 1 - Vergi Yargısı Organları 158 a-Vergi Mahkemeleri 159 aa - Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu 159 bb - Vergi Mahkemelerinin Oluşumu 159 cc - Vergi Mahkemelerinin Görevleri 161 dd - Vergi Mahkemelerinin Görev ve Yetki Alanları 162 b - Bölge İdare Mahkemeleri 163 aa - Bölge İdare Mahkemelerinin Kuruluşu 164 bb - Bölge İdare Mahkemelerinin Oluşumu 164 cc - Bölge İdare Mahkemelerinin Görevleri 166 c--Danıştay 167 aa - Danıştayın Kuruluşu 168 bb - Danıştayın Oluşumu 168 cc - Danıştayın Görevleri 170 aaa - Danıştay Genel Kurulu 172 bbb - Vergi Dava Daireleri 172 ccc - Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun Kuruluşu ve Görevleri 174 ddd - İçtihatlan Birleştirme Kurulunun Kuruluşu ve Görevleri 174 2 - Vergi Yargılama Usulü İlkeleri ve Hükümleri 175 a - Re'sen Araştırma İlkesi 176 b - Yazılı Olma İlkesi ....... c-Toplu Yargılama Usulü İlkesi • 177 d - Kıyas Yapılmama İlkesi 177 3 - Vergi Davasının Açılması ...... a - Vergi İhtilaflarında Taraflar 178 b-Dava Konusu 178 c - Mahkemeye Müracaat 181 aa - Dava Dilekçesinin Şekli 181 bb - Dava Dilekçeleri Üzerine İlk İncelemeler 182 cc - Dilekçelerde Noksanlık Bulunması Halinde Yapılacak İşlemler . 184 dd - Görevli Olmayan Yargı Merciine ve İdari Makamlara Başvurma 184 d - Dava Açma Süresi 185 e - Dava Açılmasmın Tahsilata Etkisi 190 f-Vergi Mahkemelerinde Red ve Çekinme 190 g - Vergi Davalarında H.U.M.K. ve V.U.K.'nun Uygulanacağı Haller . 191 h - Duruşma Talebi ve Bilirkişi İncelemesi 192 1 - Tebligat ve Cevap Verme . 193 i - Dava Dilekçesi vc Savunmanın Önemi 194 j - Dava Dosyalarının Karara Bağlanması 194 k - Vergi Mahkemesi Kararlarına Karşı Kanun Yolları 196 aa- Vergi Mahkemesi Kararlarının Kararı Veren Mahkemece Tekrar İncelemesi 196 aaa-Açıklama 196 bbb - Yanlışhkların Düzeltilmesi 196 ccc - Yargılamanın Yenilenmesi 197 bb - Vergi Mahkemesi Kararlarının Üst Yargı Organları Tarafından Tekrar İncelenmesi 198 aaa - İtiraz 198 bbb-Temyiz 198 ccc - Kanun Yararına Bozma 199 4 - Bölge İdare Mahkemeleri . 199 a - Bölge İdare Mahkemeleri Başkanlarının Görevleri 199 b - Bölge İdare Mahkemeleri Üyelerinin Görevleri 200 c - Bölge İdare Mahkemelerine Atanma Koşulları 200 d - Bölge İdare Mahkemelerinde Ret ve Çekinme 200 e - Bölge İdare Mahkemelerinde H.U.M.K. ve V.U.K.nun Uygulanacağı Haller 200 f - İtiraz Konusu ve Şekli 201 g - Bölge İdare Mahkemesinde İtiraz İncelemesi ve Kararların Oluşması 203 h - Bölge İdare Mahkemesi Kararlarının Sonuçlan 205 I - Bağlantılı Davaların Bölge İdare Mahkemelerinde Ele Alınması ... 205 ,i - Bölge İdare Mahkemesinin Doğrudan Bakacağı Davalar 205 k - Bölge İdare Mahkemeleri Karariarına Karşı Kanun Yolları 206 aa - Açıklama 206 bb - Yanlışlıkların Düzeltilmesi 206 cc - Kanun Yararına Bozma 206 5 - Danıştay 207 a-Temyiz Kavramı ve Kapsamı 207 b-Temyiz Süresi . 208 c-Temyiz Dilekçesi 209 d - Temyiz Talebi ve Yürütmenin Durması 210 e - Danıştay'da Çalışmaya Ara Verme 211 f - Danıştay'da Çekinme ve Ret 211 g - Danıştay'da Dosyaların İncelenme Sırası 211 h-Danıştay İncelemelerinde H.U.M.K. ve V.U.K.nıın Uygulanacağı Haller 212 1-Temyizde Duruşma 212 i - Temyiz İncelemesi ve İnceleme Sonucunda Verilecek Kararlar ..... j - Kanun Yararına Bozma 214 k-Temyizen Verilen Kararlara Karşı Kanun Yolları 215 aa - Açıklama 215 bb - Yanlışlıkların Düzeltilmesi 215 cc - Yargılamanın Yenilenmesi 215 dd - Kararın Düzeltilmesi 216 1 - Bazı Vergi Uyuşmazlıklannın İlk Derece Yargı Mercii Olarak Danıştay'da Çözümlenmesi 217 aa - Dava Açma Süresi 217 bb - Dava Dilekçesinin Şekli 218 cc - Davanın Ne Zaman Açılmış Sayılacağı 218 dd - Görevli Olmayan Yargı Merciine Müracaat Edilmiş Olması 219 ee - Dava Açılması ve Yürütmenin Durdurulması 219 ff - Delil Tesbiti 219 gg - İlk İnceleme 219 hh - Dava Dilekçesinin Tebliği Savunma ve Cevaplama 220 ii - Bağlantılı Davalar 220 jj - Duruşma 220 EK 1 Vergi Mahkemesi Kurulan İller ve Yargı Çevreleri 221 EK 11 Bölge İdare Mahkemesi Kurulan İller ve Yargı Çevreleri 222 BİBLİYOGRAFYA 223