İslam Siyasi Düşünceler Tarihi

Bu çalışma, farklı üniversitelerin Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümlerinde uzun yıllardır vermiş olduğum Siyasal Düşünceler Tarihi derslerinde ortaya çıkan bir arayış ve ihtiyacın ürünü olarak ortaya çıkmıştır. İlkin Kafkas Üniversitesi’nde (2007-2010) Siyasal Düşünceler Tarihi dersinin birinci döneminde işlenen Batı siyasi düşüncelerinden sonra, ikinci döneminde, Doğu ve İslam siyasi düşünceler tarihi konularının verilmesiyle başlayan bu arayış, ilgi ve süreç, daha sonra 2011-2017 yılları arasında, lisans ve lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) seviyede verdiğim İslam Siyasi Düşünceler Tarihi ismi ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde ve 2012-2016 yılları arasında lisans seviyesinde Kırıkkale Üniversitesi’nde Doğu Siyasi Düşünceler Tarihi ismi ile vermiş olduğum derslerle olgunlaşmıştır. Derslerimi, Doğu ve İslam siyasi düşünceler tarihini içeren siyaset felsefesini, siyasi akımlarını ve siyasi düşünürlerini, onlarca kaynağı bir araya getirerek işlerken, Türkçe’de olmayan bir İslam siyasi düşünceler tarihi kitabının yazılmasının ne kadar elzem olduğunu anladım. Siyasi düşünceler tarihini Batı ve Doğu siyasal düşünceler tarihi olarak ayırarak okumayı/okutmayı, Oryantalist paradigmanın etkisinde kalmak olarak değerlendirsem ve siyasi düşünceler tarihini Doğu ve Batı’yı da içerecek şekilde “karşılaştırmalı” bir bakış açısı ile anlamak ve okumanın daha anlamlı, değerli ve önemli olduğunu idrak etsem de, Kafkas Üniversitesi’nde bir öğrencimin, “Hocam, siyaset felsefesini ve siyasi düşünceler tarihi dersimizi hep Eski Yunan’dan başlatıyoruz. O dönemde dünyanın başka bölgelerinde felsefe yapan, düşünen ve siyaset üzerine düşünceler ileri süren filozoflar ve düşünürler yok muydu? Niye Batı tarihi dışında ortaya çıkmış siyaset felsefesi ve siyasi düşünürlerinden de bahsetmiyoruz” şeklindeki bir sorusu, zaten uzun yıllardır bir ilgi ve arayışı içinde olduğum, üzerinde çalışma özlemi ve heyecanı duyduğum bir alanda okuma, araştırma ve ders vermemi hızlandırmış oldu. Tüm bunların sonucu olarak, tüm Doğu siyaset felsefesi ve siyasi düşünürlerini kapsama alanına alamasa da, İslam siyasi düşüncesi ve İslam siyasi mezhepleri alanında uzman hocalarımızın katkısı ile derleme niteliğinde bir İslam Siyasi Düşünceler Tarihi kitabı ortaya çıkmış oldu. Önceki birikimler ve derslerin yanında dört yılı aşkın bir okuma ve araştırmanın sonucu ve çalışmanın kapsamına giren konularda uzman hocalarımızın katkısı ile ortaya çakan bu çalışma, kendi alanında iddialı bir girişimin sonucu olarak kaleme alındı. Başlangıçta bir ders kitabı niteliğinde düşünülen çalışma, zamanla, çözümleyici makalelerimiz ve diğer hocalarımızın değerli çalışmalarıyla zenginleşerek, ortalama okuyucuya da hitap edecek bir kapsam ve derinliğe kavuştu.