Vergi Hukuku 2.Baskı ( Kaneti-Ekmekci-Güneş-Kaşıkcı )

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER § 1. VERGİ KAVRAMI VE DİĞER MALİ YÜKÜMLERDEN AYIRT EDİLMESİ ......................................................................................................3 I. VERGİ KAVRAMI .................................................................................3 1. Vergi ve sosyal hukuk devleti..............................................................3 2. Verginin tanımı....................................................................................4 II. VERGİLERİN DIŞINDAKİ MALİ YÜKÜMLER ..................................6 1. Harçlar .................................................................................................6 2. Resimler...............................................................................................7 3. Harcamalara katılma payları................................................................8 4. Diğer mali yükümler............................................................................8 III. HARÇ, RESİM VE HARCAMALARA KATILMA PAYLARININ VERGİ HUKUKUNUN KAPSAMINDA YER ALMASI .................. 10 § 2. VERGİ HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ ................ 12 I. VERGİ HUKUKU KAVRAMI ............................................................ 12 II. VERGİ HUKUKUNUN KONUMU..................................................... 13 III. VERGİ HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ . 13 1. Vergi Hukukunun Anayasa Hukukuyla ilişkisi ................................ 13 2. Vergi Hukukunun İdare Hukukuyla ilişkisi ...................................... 14 3. Vergi Hukukunun Özel Hukuk ile ilişkisi ........................................ 14 IV. VERGİ HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ ............................................... 17 1. Vergi Usul Hukuku........................................................................... 17 2. Vergi Ceza Hukuku .......................................................................... 17 3. Vergi Yargısı Hukuku ...................................................................... 17 4. Bireysel Vergiler Hukuku (Vergi Sistemi) ....................................... 18 5. Vergi İcra Hukuku ............................................................................ 18 § 3. TÜRK VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI ...................................... 18 I. GENEL BİLGİLER .............................................................................. 18 II. BAĞLAYICI KAYNAKLAR............................................................... 19 1. Anayasa ............................................................................................ 19 2. Yasalar .............................................................................................. 19 a) Genel yasalar................................................................................ 19 aa) Vergi Usul Kanunu................................................................ 19 bb) Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ........... 20 cc) Vergi Yargısı yasaları............................................................ 20 aaa) Danıştay Kanunu ........................................................... 20 bbb) Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun............................................................................ 21 ccc) İdari Yargılama Usulü Kanunu ..................................... 21 b) Bireysel vergilerle ilgili yasalar ................................................... 21 aa) Gelir Vergisi Kanunu ............................................................ 22 bb) Kurumlar Vergisi Kanunu..................................................... 22 cc) Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ........................................ 22 dd) Emlak Vergisi Kanunu.......................................................... 22 ee) Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu .......................................... 22 ff) Katma Değer Vergisi Kanunu ................................................ 22 gg) Özel Tüketim Vergisi Kanunu .............................................. 23 hh) Gider Vergileri Kanunu ........................................................ 23 ii) Damga Vergisi Kanunu .......................................................... 23 jj) Gümrük kanunları................................................................... 23 kk) Harçlar Kanunu..................................................................... 24 ll) Belediye Gelirleri Kanunu...................................................... 24 mm) Çevre Kanunu ..................................................................... 24 nn) Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun ............................. 24 oo) Milli Eğitim Temel Kanunu ve Yükseköğretim Kanunu....... 24 c) Olağandışı vergilere ilişkin yasalar .............................................. 25 3. Kanun hükmünde kararnameler (Eski Kaynak)................................ 32 4. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri...................................................... 32 5. Tüzükler (Eski Kaynak).................................................................... 34 6. Kararnameler (Eski Kaynak) ............................................................ 34 7. Cumhurbaşkanı kararları................................................................... 35 8. Yönetmelikler ................................................................................... 35 9. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları ............................................ 35 10. İçtihadı birleştirme kararları ............................................................ 36 11. Bağlayıcı bakanlık tebliğleri ............................................................ 36 12. Örf ve âdet ....................................................................................... 36 III. YARDIMCI KAYNAKLAR................................................................. 37 1. Yargısal içtihatlar.............................................................................. 37 2. Öğreti................................................................................................ 37 3. Bakanlık genel tebliğleri................................................................... 37 4. Genelgeler, sirkülerler ve özelgeler .................................................. 38 IV. VERGİ HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI ............. 41 § 4. TÜRK VERGİ HUKUKUNUN ANAYASAL TEMELLERİ ................... 47 I. 1982 TARİHLİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI’NIN VERGİ HUKUKUNA İLİŞKİN İLKELERİNE TOPLU BAKIŞ .................................................................................... 47 1. Sosyal hukuk devleti ilkesinin Vergi Hukukuna yansıması.............. 47 2. 1982 tarihli Anayasa’ya göre vergi ödevine egemen olan anayasal ilkeler................................................................................. 48 II. VERGİNİN GENELLİĞİ İLKESİ ........................................................ 49 III. VERGİNİN MALİ GÜÇLE ORANTILI OLMASI İLKESİ ................. 50 1. “Mali güç”, “ödeme gücü” ve “iktisadi güç” terimleri ..................... 50 2. İlkenin anlamı ................................................................................... 51 IV. VERGİNİN KAMU GİDERLERİNİ KARŞILAMAYA ÖZGÜLENMESİ İLKESİ .................................................................... 53 V. VERGİ YÜKÜNÜN ADALETLİ VE DENGELİ DAĞILIMI İLKESİ ................................................................................................. 54 VI. VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİ........................................................ 55 1. Verginin yasallığı ilkesinin anlamı ................................................... 55 2. Verginin yasallığı ilkesinin istisnası ................................................. 57 VII. ANAYASA’NIN VERGİ ÖDEVİNİ İLGİLENDİREN DİĞER İLKELERİ ............................................................................................ 58 § 5. VERGİ HUKUKUNUN UYGULANMASI ................................................ 58 I. BÜTÇE YASASI İLE VERGİ YASALARININ BÜTÇE YILINDA UYGULANMASINA YETKİ VERİLMESİ........................................ 58 II. VERGİ YASALARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI .... 60 1. Türk vergi yasalarının yer bakımından uygulanmasına egemen olan ilkeler .......................................................................... 60 a) Gelir Vergisi Kanunu................................................................... 60 b) Kurumlar Vergisi Kanunu ........................................................... 61 c) Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ............................................... 61 d) Emlak Vergisi Kanunu................................................................. 62 e) Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu ................................................. 62 f) Katma Değer Vergisi Kanunu ...................................................... 62 g) Damga Vergisi Kanunu ............................................................... 62 h) Gümrük Kanunu .......................................................................... 62 XII İçindekiler 2. Türk vergi yasalarında çifte vergilendirmeye ilişkin kurallar ........... 62 a) Gelir Vergisi Kanunu ................................................................... 63 b) Kurumlar Vergisi Kanunu............................................................ 63 c) Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ............................................... 64 3. Çifte vergilendirmeyi önlemeye yönelik uluslararası anlaşmalar ........................................................................................ 64 4. Serbest bölgeler ................................................................................ 64 III. VERGİ YASALARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI................................................................................. 64 § 6. VERGİ HUKUKUNDA YORUM, NİTELENDİRME VE İSPAT ........................................................................................................... 66 I. VERGİ YASALARININ UYGULANMASINDA YORUM................ 66 II. VERGİ YASALARININ UYGULANMASINDA NİTELENDİRME. 68 1. Genel olarak...................................................................................... 68 2. Peçeleme işlemleri ............................................................................ 70 a) Genel olarak ................................................................................. 70 b) Peçeleme işleminin varlık şartları ................................................ 71 c) Peçeleme işleminin sonuçları ....................................................... 72 3. Geçersiz işlemler .............................................................................. 74 4. Hukuka ya da genel ahlaka aykırı işlemler ....................................... 76 III. VERGİ HUKUKUNDA İSPAT ............................................................ 77 1. İspat yükü ......................................................................................... 78 a) Yükümlünün defter ve belge düzenine uyma ödevi ..................... 78 b) İktisadi, ticari ve teknik gereklere uymayan normal ve mutat olmayan durumlar.............................................................. 79 2. Vergi Hukukunda deliller ................................................................. 82 a) Genel ilke ..................................................................................... 82 b) Delil serbestliği ilkesinin istisnaları ............................................. 83 aa) Belge düzeni .......................................................................... 83 bb) Yemin .................................................................................... 84 cc) Tanık ifadeleri........................................................................ 84 c) Adli yargı yerlerinin kararlarının etkisi ........................................ 87 İKİNCİ BÖLÜM VERGİ USUL HUKUKU BİRİNCİ AYIRIM VERGİLENDİRME BİRİNCİ ALT AYIRIM GENEL İLKELER § 7. VERGİ İDARESİ ......................................................................................... 91 I. VERGİ İDARESİNİN ÖRGÜTÜ ......................................................... 91 1. Genel olarak...................................................................................... 91 2. Hazine ve Maliye Bakanlığı ............................................................. 92 a) Bakanlık merkez teşkilatı............................................................. 92 aa) Gelir Düzenlemeleri Genel Müdürlüğü (Eski birim) ............. 92 bb) Teftiş Başkanlığı ................................................................... 93 cc) Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı ......................................... 94 dd) Vergi Konseyi ....................................................................... 95 b) Taşra teşkilatı............................................................................... 95 aa) İl teşkilatı ............................................................................... 95 bb) İlçe teşkilatı ........................................................................... 96 cc) Vergi daireleri ........................................................................ 96 c) Yurt dışı teşkilatı.......................................................................... 96 3. Gelir İdaresi Başkanlığı .................................................................... 97 a) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kuruluş amacı ve görevleri.............. 97 b) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın merkez teşkilatı ve hizmet birimleri 99 c) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın taşra teşkilatı ................................. 100 aa) Vergi Dairesi Başkanlığı ...................................................... 101 bb) Vergi Dairesi Başkanı .......................................................... 102 cc) Vergi Dairesi ........................................................................ 102 aaa) Genel olarak ................................................................. 102 bbb) Vergi dairesinin yetki ve görevleri .............................. 104 aaaa) Vergi beyannamelerinin alınması ....................... 104 bbbb) Verginin tarhı..................................................... 104 cccc) Verginin tahakkuk ettirilmesi ............................. 105 dddd) Verginin tahsili .................................................. 105 eeee) Yükümlülerin tespiti ........................................... 105 ffff) Yükümlüler hakkında bilgi toplamak ................... 105 gggg) Vergi idaresinin vergi uyuşmazlıklarında temsili106 ccc) Yükümlülerin vergi uygulaması bakımından bağlı oldukları vergi dairesi................................................... 106 aaaa) Gelir vergisi ........................................................ 106 bbbb) Kurumlar vergisi ................................................ 107 cccc) Veraset ve intikal vergisi .................................... 107 dddd) Emlak vergisi ..................................................... 107 eeee) Motorlu taşıtlar vergisi........................................ 108 ffff) Katma değer vergisi.............................................. 108 gggg) Özel tüketim vergisi ........................................... 108 hhhh) Banka ve sigorta muameleleri vergisi ................ 109 dd) Vergi Danışma Komitesi...................................................... 110 II. KOMİSYONLAR ............................................................................... 110 1. Takdir komisyonu........................................................................... 111 2. Zirai kazançlar il ve merkez komisyonları...................................... 112 3. Ortalama kâr hadleri il ve merkez komisyonları............................. 113 4. Tadilat komisyonları ....................................................................... 114 III. VERGİ MAHREMİYETİ.................................................................... 114 1. Genel olarak.................................................................................... 114 2. İstisnaları ........................................................................................ 115 a) Gelir ve kurumlar vergilerinin ilanı............................................ 115 b) Yükümlülerin vergi ve ceza miktarlarının Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanması .................................. 115 c) Vergi levhası .............................................................................. 115 d) Sahte belge veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen ve kullananların bildirilmesi.................................... 116 e) Kamu kurum ve kuruluşlarınca talep edilen belgeler ................. 116 f) Bankalara yapacakları vergi tahsiline yönelik bilgilerin verilmesi..................................................................................... 116 g) Adli ve idari soruşturmalar ile ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler ......................................................................... 117 h) Yargı organları karşısında vergi mahremiyeti............................ 117 i) Elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve belgeleri tutan şirketler ................................................ 118 j) Uluslararası bilgi değişimi anlaşmaları kapsamında vergi yükümlüsünün bilgilerinin paylaşılması ve vergi mahremiyeti.. 118 IV. VERGİ İŞLERİNDE GÖREVLİ OLANLARIN GÖREV