Macaristan’da Bir Osmanlı Padişahı

Osmanlı tarihyazımında 3. Mehmed’in Eğri Seferi olarak anılan 1596 tarihli sefer-i hümayünu, Kanuni Sultan Süleyman’ın fetihlerle bezeli uzun saltanatından tam otuz yıl sonra bir Osmanlı padişahının tekrar kapıkulu ordusunun başında sefere çıkması ve o vakitler Avrupa’daki en güçlü askerî rakibi konumunda olan Habsburg imparatoru ile müttefikleri aleyhine iki yeni zafere imza atmış olması bakımından tarihsel önem taşımaktadır.

Yaklaşık altı ay sürmüş 3. Mehmed’in bu ilk ve son seferinde Osmanlı ordusu, önce Macaristan’daki Habsburg savunma hattında stratejik bir konumda bulunan Eğri (Eger) Kalesi’ni kuşatıp ele geçirmeyi başarmış; bu fethin hemen ardından da Eğri yakınlarındaki Haçova (Mezőkeresztes) sahrasında büyük bir Habsburg müttefik ordusuyla karşı karşıya gelmiş; ve iki güne yayılan bu kritik meydan savaşından son anda muzaffer çıkan taraf olmuştur. Burada çeviriyazısı ve tıpkıbasımıyla birlikte yayınlanan rûzname, 3. Mehmed’in bu sefer-i hümayünuna âit daha önce yayınlanmamış ve bugüne kadar tespit edilebilmiş yegâne sefer günlüğü olma vasfı taşımaktadır. İçinde, padişah ile kapıkulu ordusunun sefer boyunca takip ettiği menzil güzergahı ile bu menzil geçişleri esnasında cereyan etmiş olaylar başta olmak üzere, sözkonusu seferin hangi koşullar altında nasıl gerçekleştiği hakkında gayet ayrıntılı ve yer yer diğer ilgili birincil kaynaklarda bulunmayan kıymetli bilgiler bulunmaktadır. Bu özellikleri ile gerek 16. yüzyıl Osmanlı-Habsburg-Macar münasebetlerini araştıran tarihçilerin, gerekse Osmanlı askerî tarihine meraklı okuyucuların yararlanabileceği temel bir kaynak eserdir.