Gemi Yönetimi Sözleşmesi

İÇİNDEKİLER İçindekiler....................................................................................................................... ix Kısaltma Cetveli........................................................................................................... xiii GİRİŞ............................................................................................................................ 1 I- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN ÇALIŞMA KONUSU OLARAK SEÇİLMESİNDE ROL OYNAYAN ETKENLER................................................ 1 II- ÇALIŞMA PLANI.................................................................................................. 1 1- Çalışmanın Esasları.............................................................................................. 1 2- Çalışma Plânı....................................................................................................... 2 BİRİNCİ BÖLÜM GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN TEMEL ESASLARI § 1- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI............................................... 4 I- YÖNETİM SÖZLEŞMESİ KAVRAMI ................................................................ 4 II- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI..................................................... 7 1- Gemi Yönetimi Sözleşmesinin Tanımı ve Yönetim Sözleşmesinin Alt Türü Olarak Gemi Yönetimi Sözleşmesi........................................................ 7 2- Gemi Yönetimi Sözleşmesinin Görünüm Biçimleri............................................. 9 a- Standart gemi yönetimi sözleşmeleri................................................................ 9 b- Charter by demise sözleşmesinin özelliği...................................................... 10 c- Donatma iştirakindeki özel durum; Gemi yöneticisinin donatma iştirakine müdür atanması- ........................................................................... 11 § 2- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ, TARİHSEL GELİŞİMİ VE STANDART SÖZLEŞME HALİNE GELMESİ.......................................................................................... 14 I- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN ORTAYA ÇIKIŞ SEBEPLERİ VE DENİZCİLİK ALANINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLERİN DENİZCİLİK İŞLETMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ....................................... 14 1- Müşterilerin Etkisi............................................................................................. 15 2- Çevresel Etkiler................................................................................................. 15 3- Çalışanların Etkileri........................................................................................... 16 4- Diğer Etkiler...................................................................................................... 16 5- Denizcilik Alanında Meydana Gelen Değişikliklerin Denizcilik İşletmeleri Üzerindeki Etkileri........................................................................... 17 II- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ....................... 20 III- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMASINDA ETKEN OLAN BİR SEBEP OLARAK RİSK YÖNETİMİ VE KALİTELİ YÖNETİM ANLAYIŞI..................................................................... 23 1- Risk Yönetimi Kavramı Ve Bu Kavramın Denizcilik Şirketleri Açısından Öneminin Belirlenmesi..................................................................... 24 2- Kaliteli Yönetim Kavramı.................................................................................. 25 a- Kalite kavramı................................................................................................ 26 b- Kaliteli yönetim kavramı ............................................................................... 26 3- Kaliteli Yönetim Kavramının Deniz Hukukundaki Uygulama Alanı................. 29 a- Uluslararası Güvenli Yönetim Kodu (ISM Code)......................................... 29 b- ISMA Kodu ( International Ship Managers' Assocation Code)................... 30 c- ISO 9002 kuralları......................................................................................... 31 IV- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİN STANDART SÖZLEŞME HALİNE GELMESİ 32 §3- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN DONATANLAR AÇISINDAN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ.................................... 35 I- OLUMLU YÖNLERİ.......................................................................................... 35 II- OLUMSUZ YÖNLERİ......................................................................................... 36 İKİNCİ BÖLÜM GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN DİĞER SÖZLEŞMELERDEN AYRILMASI §4- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ............................. 37 I- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİN İSİMSİZ SÖZLEŞME OLMASI............................................................................................................... 37 II- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİN TAM İKİ TARAFA BORÇ YÜKLEYEN SÖZLEŞME OLMASI................................................................... 38 III- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİN SÜREKLİ BORÇ İLİŞKİSİ NİTELİĞİ TAŞIMASI......................................................................................... 39 §5- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİNİN TESBİTİ VE BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYRILMASI..................... 40 I- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİN SUİ GENERİS SÖZLEŞME NİTELİĞİ............................................................................................................. 40 1- Genel Olarak..................................................................................................... 40 2- BK.m.386/2 Hükmünün Anlamı ve Gemi Yönetimi Sözleşmesi Bakımından Uygulanabilirliği........................................................................... 41 3- Charter by Demise Sözleşmesinin Özelliği....................................................... 44 4- Gemi Yönetimi Sözleşmesinin Yabancı Hukuklardaki Hukuki Niteliği.............................................................................................................. 45 a- Anglo-Amerikan hukuku uyarınca gemi yönetimi sözleşmesinin hukuki niteliği............................................................................................... 45 b- Alman hukukunda yönetim sözleşmelerinin nitelendirilmesi........................ 49 II- GEMİ YÖNETİMİSÖZLEŞMESİNİ DİĞER SÖZLEŞMELERDEN AYIRAN ÖZELLİKLER...................................................................................... 50 1- Gemi Yöneticisinin Gerçek veya Tüzel Kişi Olabilmesi.................................... 50 2- Gemi Yöneticisinin İşletme Sahibinden Emir veya Talimat Almaması.......................................................................................................... 50 3- Gemi Yönetimi Sözleşmesinde Yöneticinin Yönettiği İşletmeden Bağımsız Olması: Yöneticinin İşletme Dışında,3. Kişi Olması......................... 52 4- Yöneticinin işletmenin Yönetimini Fiilen Gerçekleşmesi.................................. 53 5- Yöneticinin Sonuç Taahhüt Etmemesi............................................................... 57 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI VE İÇERİĞİ §6- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN KURULUŞUNUN ÖZELLİKLERİ..................................................................................................... 59 I- SÖZLEŞMENİN KURULUŞU.............................................................................. 59 1- Genel Olarak........................................................................................................ 59 2- Sözleşmenin Tarafları.......................................................................................... 59 II- SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ VE GENEL İŞLEM ŞARTLARI KULLANILARAK SÖZLEŞMENİN KURULMASI............................................ 60 §7- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR.................... 63 I- GENEL OLARAK GEMİ YÖNETİCİSİNİN BORÇLARI................................... 63 II- GEMİ YÖNETİMİ ALANLARI VE BU ALANLARA DAHİL OLAN FAALİYETLER...................................................................................................... 65 1- Teknik Yönetim................................................................................................... 65 a- Satın alma......................................................................................................... 67 b- Geminin muayenesi......................................................................................... 67 c- Geminin havuzlanması..................................................................................... 68 2- Özel Olarak Gemi yöneticisinin ISM Kod Gereğince "Güvenli Yönetim Sisteminin (SMS- Safety Management System) Geliştirilmesi, Yerine Getirilmesi, Etkili Biçimde Uygulanmasını Sağlama Borcu..................................................................................................... 68 a- Genel olarak..................................................................................................... 68 b- Teknik yöneticinin "Güvenli Yönetim Sistemi” kurma borcu.......................... 73 aa- Güvenli Yönetim Sisteminin amacı, kapsamı ve unsurları......................... 73 aaa- Güvenli Yönetim Sisteminin amacı ve kapsamı................................. 73 bbb- Güvenli Yönetim Sisteminde yetkili kişilerin ve bu kişilerin yetkilerinin sınırlarının belirlenmesi.................................... 76 ccc- Gemi ve personelin aranılan özelliklere sahip olmasının sağlanması......................................................................................... 77 bb- Belgelendirme ve iç denetim (Belge Denetim Sistemi).............................. 80 aaa- Genel olarak...................................................................................... 80 bbb- ISM Kod'da alınması öngörülen belgeler......................................... 81 i- Uygunluk belgesi......................................................................... 82 ii- Güvenli yöneti sertifikası............................................................. 85 3- Ticari Yönetim..................................................................................................... 85 a- Genel olarak..................................................................................................... 85 b- Ticari yönetimin içeriğinin belirlenmesine ilişkin esaslar................................. 86 aa- Geminin kullanılacağı sözleşmelerin aktedilmesi ve planlama yapılması................................................................................................... 87 bb- Geminin kullanılmasından elde edilen gelirlerin donatanın hesabına geçirilmesi ................................................................................. 88 cc- Acentaları tayin etmek............................................................................... 89 dd-Geminin denetimine ilişkin tedbirlerin alınması......................................... 90 4- Personel Yönetimi................................................................................................ 90 a- Genel olarak..................................................................................................... 90 b- İş hukuku açısından personel yöneticisinin konumu....................................... 91 c- STCW hükümlerinin personel yönetimindeki etkisi........................................ 93 d- Personel yönetimi sözleşmesinin esasları......................................................... 95 5- Diğer Yönetim Alanları..................................................................................... 101 a- Sigorta sözleşmesi yapmak (Sigorta Yönetimi)............................................. 101 aa- Tekne sigortası........................................................................................ 102 bb- P&I Sigortaları ....................................................................................... 103 b- Muhasebe hizmetleri (Muhasebe Yönetimi)................................................. 103 c- Gemi alımı ve satımı...................................................................................... 105 d- Erzak (Kumanya) veya yakıt satın alınması.................................................. 106 III- GEMİ YÖNETİCİSİNİN DİĞERBORÇLARI ................................................. 107 1- Bütçe Hazırlama Borcu...................................................................................... 107 2- Talepler Hakkında Karar Verme ve Uyuşmazlıkları Sona Erdirme Borcu................................................................................................................ 109 3- Bayrak Devleti ve Geminin Bulunduğu Yer Hukukuna Uyma Borcu............... 110 4- Know- How Sağlama Borcu............................................................................. 111 5- Bilgi Verme Borcu............................................................................................ 113 6- Finansman Sağlama Borcu................................................................................ 114 7- Sadakat Yükümlülüğünden Kaynaklanan Borçlar............................................. 114 a- Sır saklama borcu.......................................................................................... 115 b- Rekabet etmeme borcu.................................................................................. 115 IV- DONATANIN ASIL EDİMİ -ÜCRET ÖDEME BORCU-................................ 116 1- Ücret Ödeme Borcu ve Genel Olarak Yönetim Sözleşmelerinde Uygulanan Ücret Sistemleri............................................................................... 117 a- Sabit ücret sisteminin genel özellikleri........................................................... 117 b- Başarıya endeksli ücret sistemi...................................................................... 118 2- Standart Gemi Yönetimi Sözleşmelerinde Ücret Sistemleri............................... 119 a- SHIPMAN 98'de benimsenen ücret sisteminin özellikleri............................ 119 b- CREWMAN A'da benimsenen ücret sisteminin özellikleri.......................... 121 c- CREWMAN B'de benimsenen ücret sisteminin özellikleri........................... 122 V- DONATANIN DİĞER BORÇLARI................................................................... 125 1- ISM Kod Hükümlerinin Yerine Getirilmesi ile İlgili Borçlar............................. 125 a- Gemi yöneticisinin teknik yönetimi üstlenmediği yönetim sözleşmelerinde............................................................................................. 125 b- Gemi yöneticisinin teknik yönetimi üstlendiği yönetim sözleşmelerinde............................................................................................. 126 2- Masrafları Ödeme ve Teminat Sağlama Borcu.................................................. 127 a- Yönetim faaliyetlerinin yerine getirilebilmesi için yapılan ödemeler........................................................................................................ 127 b- Sigorta primlerini ödeme ve gemi adamı sigortalarını yaptırma borcu............................................................................................................. 128 aa- Tekne ve sorumluluk sigortaları.............................................................. 128 bb-Personelin sigorta edilmesi (Crew Insurance Arrangements).................. 129 c-Teminatları tedarik etme borcu........................................................................ 130 3- Yöneticiye Olumlu Ortam Hazırlama Borcu...................................................... 131 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN ESASLARI VE TARAFLARIN BORCA AYKIRI DAVRANIŞLARININ SONUÇLARI §8- TARAFLARIN SORUMLULUĞUNUN ESASLARI................................ 132 I- GENEL OLARAK................................................................................................ 132 II- UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HUKUKUN BELİRLENMESİ............. 132 §9- GEMİ YÖNETİCİSİNİN BORCA AYKIRI DAVRANMASI ve BORCA AYKIRILIĞIN SONUÇLARI.......................................................... 137 I- GEMİ YÖNETİCİSİNİN GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN SORUMLULUĞU............................................................... 137 1- Gemi Yöneticisinin temerrüde düşmesi............................................................. 137 a-Türk hukuku bakımından............................................................................... 138 b- Anglo- Amerikan hukukunda temerrüdün şartları ve sonuçları..................... 139 2- Gemi Yöneticisinin kötü ifası............................................................................ 139 a- Genel olarak özen yükümlülüğü ................................................................... 140 b- Standart Sözleşmelerde gemi yöneticisinin özen yükümlülüğünün kapsamı......................................................................................................... 140 c- Gemi yöneticisinin özen yükümlülüğüne ilişkin yargı kararları..................... 141 d- Özen yükümlülüğüne aykırı davranışın sonuçları......................................... 143 aa- Türk hukukunda özen yükümlülüğüne aykırı davranışın sonuçları................................................................................................. 143 bb- Anglo- amerikan hukukunda özen yükümlülüğüne aykırı davranışın sonuçları............................................................................... 144 cc- Standart sözleşmelerdeki düzenleme....................................................... 144 3- İfa İmkansızlığı ve Sonuçları............................................................................. 144 a- Türk hukukunda ifa imkansızlığı................................................................... 144 b- Anglo-amerikan hukukunda ifa imkansızlığının sonuçları............................ 145 II- GEMİ YÖNETİCİSİ DONATANIN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN HÜKÜMLER UYARINCA SORUMLU TUTULABİLİR Mİ?......................... 145 §10- DONATANIN BORCA AYKIRI DAVRANIŞLARI VE SONUÇLARI.................................................................................................... 148 I- DONATANIN TEMERRÜDE DÜŞMESİ......................................................... 148 1- Türk Hukuku Bakımından................................................................................. 148 2- Anglo-amerikan Hukuku Bakımından............................................................... 148 3- Standart sözleşmelerdeki düzenleme.................................................................. 148 II- DONATANIN KÖTÜ İFASI............................................................................... 150 1- Türk hukuku Bakımından.................................................................................. 150 2- Anglo-amerikan Bakımından............................................................................. 150 3- Standart Sözleşmelerde Konunun Düzenlenmesi............................................... 150 III- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNDEYER ALAN SORUMLULUĞA İLİŞKİN KLOZLAR............................................................................................. 151 1- Mücbir Sebep (Force Majeure) Klozu............................................................. 151 2- Gemi Yöneticilerinin Kendisinin ve Adamlarının Eylemlerinden Dolayı Donatana Karşı Olan Sorumluluğunun Sınırlandırılması...................... 153 3- Donatanın Yönetici ve Adamlarını Borçtan Kurtarması..................................... 155 4- Himalaya Klozu................................................................................................. 157 BEŞİNCİ BÖLÜM GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ §11- GEMİ YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ.......................... 161 I- SÖZLEŞMEDE KARARLAŞTIRILAN SÜRENİN SONA ERMESİ............... 161 II- SÖZLEŞMENİN ÖLÜM, EHLİYETİN KAYBEDİLMESİ VE İFLAS SEBEBİYLE SONA ERMESİ............................................................................. 163 1- Yönetici Bakımından......................................................................................... 163 2- Donatan Bakımından......................................................................................... 163 3- Standart Gemi Yönetimi Sözleşmesinde Konunun Düzenlenmesi..................... 164 III- SÖZLEŞMENİN İMKANSIZLIK SEBEBİYLE SONA ERMESİ..................... 165 1- Genel Olarak..................................................................................................... 165 2- Standart Gemi Yönetimi Sözleşmesinde Konunun Düzenlenmesi..................... 166 IV- SÖZLEŞMENİN FESİH YOLUYLA SONA ERDİRİLMESİ........................... 167 1- Sürenin Sona Ermesi Sebebiyle Fesih Hakkının Kullanılması........................... 167 2- Çekilmezlik Sebebiyle Fesih.............................................................................. 168 a- Borca aykırı davranışınsözleşmeyi sürdürmeyi çekilmez hale gelmesi sebebiyle fesih hakkının kullanılması.............................................. 168 b- İşlem temelinin çökmesi sebebiyle fesih hakkının kullanılması..................... 169 SONUÇ....................................................................................................................... 171 KAYNAKÇA............................................................................................................. 175 EKLER....................................................................................................................... 181