Abdülhamid'in Ahı

“Kara Bir Gün”, “Pierre Loti Hitâbesi”, “Kara Kemâl’e Mektup” ve Balkan Harbi sırasında yazdığı “İstanbul Eğleniyor!” gibi ateşli yazıları ve hitâbeleriyle zihinlerde yer eden Süleyman Nazif (1869-1927), yüksek bir heyecan ve hitabet özelliği taşıyan edebî ve siyasî mahiyette birçok risâle ve makaleler ile edebiyatımızın gür sesli kalemlerindendir. Ahmet Haşim’in “Son Şarklı” dediği Süleyman Nazif’i, ““Hezelgû, nüktedân, muzip, müstehzî” şeklinde dört kelimeye sığdıran Yakup Kadri, ona bir sıfat daha hediye etmişti: Son Osmanlı! Süleyman Nazif’in yazılarını Osmanlı saltanatının son devir tarihinde bir merhale olarak gören Yakup Kadri, birer siperi andıran bu merhalelerde saz kalemini çelik kılıç gibi kullanarak savaşan Nazif’i de “Son Osmanlı” olarak edebiyat tarihimizde ölümsüzleştirmişti.

Elinizdeki eser, nev’i şahsına münhasır ve söz meydanının bir cengâveri olan Süleyman Nazif’in vefatından önce yayınladığı son kitap olma özelliğini taşıyan Yıkılan Müessese adlı eseriyle Sultan Abdülhamid, 31 Mart Olayı, Balkan Harbi, Birinci Dünya Savaşı, İttihat ve Terakki’ye dair çeşitli gazetelerde yayınlanmış makalelerini ihtiva etmektedir. Şark’ın bu nâsir, nüktedân, haşîn, kindar, cesûr ve vatansever evladı, âdeta ölmeden önce yakın tarihin önemli bir safhasıyla muhâsebesini yapmıs ve bildiklerini tarihe mal etmiştir. Süleyman Nazif, önce Yeni Ses gazetesinde (Eylül-Ekim) 1926 yılında tefrika edildikten sonra 1927 yılında kitaplaştırılan Yıkılan Müessese’de devrin önemli makamlarında bulunan başta Sultan Abdülhamid, Talat Paşa, Nazım Paşa, Enver Paşa, Kâmil Paşa ve diğer İttihat ve Terakki erkânlarına dair ilginç tespit ve tahlillerde bulunurken, şahit olduğu 31 Mart, Balkan Harbi gibi önemli hâdiselere de dikkatli gözlem ve keskin cümleleriyle farklı yorumlar yapmaktadır. Yıkılan Müessese, yakın tarihimize icraâtlarıyla, skandallarıyla, suikastlarıyla, yolsuzluklarıyla damgasını vurmuş bir cemiyete ve bu cemiyetin liderlerine dair bir tanığın dilinden itiraflar niteliğindedir. Sultan Abdülhamid’i, 31 Mart Olayı’nı, İttihat ve Terakki’yi, kısaca yakın tarihimizi bir de Süleyman Nazif’in kaleminden okumaya ne dersiniz?